Пасхальны Трыдуум

Парафіяльныя аб'явы Літургічны каляндар Катэхеза Кантакты Відэаматэрыялы

Пасхальны Трыдуум

Праз Пасхальную таямніцу Хрыстус здзейсніў справу адкуплення чалавецтва і дасканала праславіў Бога. Менавіта таму Пасхальны Трыдуум мукі і ўваскрасення Пана з’яўляецца кульмінацыяй усяго літургічнага года. Як нядзеля займае цэнтральнае месца ў тыдні, так урачыстасць Пасхі з’яўляецца вяршыняю літургічнага года.

Сама назва «Пасхальны Трыдуум» распаўсюдзілася пасля літургічнай рэформы, здзейсненай Папам Піем ХІІ, а да гэтага часу ён называўся «Святым Трыдуумам» — Triduum Sacrum. Слова «трыдуум» нельга перакладаць як «тры дні», бо яно азначае не пэўную колькасць гадзінаў, а паслядоўнасць падзеяў пасхальнай таямніцы: Апошняя Вячэра, смерць на крыжы, пахаванне і ўваскрасенне.

Вялікі чацвер

У Вялікі чацвер Касцёл адзначае ўстанаўленне Езусам сакрамантаў Эўхарыстыі і святарства. Мы дзякуем Богу ў гэты дзень за дар Эўхарыстыі (Камуніі), у якой прысутнічае Хрыстос. Мы таксама памятаем і молімся ў такі дзень за святароў, якіх Бог паставіў на нашым духоўным шляху, выпрошваючы для іх святасць.

Раніцай Вялікага чацвярга (або раней, на Вялікім тыдні) святары ўсёй дыяцэзіі збіраюцца разам з біскупам на ўрачыстую святую Імшу, каб аднавіць свае святарскія прысягі. Падчас гэтай Імшы асвячаецца алей, які выкарыстоўваецца для ўдзялення сакрамантаў.

Увечары ў касцёлах адбываецца Імша, якую называюць Імшой Вячэры Пана. Напрыканцы літургіі келіх з гостыямі ставіцца на алтар і акаджваецца. Табэрнакулюм застаецца адкрытым і пустым, святар ідзе ў працэсіі з Найсвяцейшым Сакрамантам да часовага алтара, дзе той застанецца да Вялікадня. Гэты алтар, упрыгожаны свечкамі і кветкамі, сімвалізуе Аліўны сад, дзе Езус у агоніі чакаў арышту. Ён прасіў Апосталаў чуваць і маліцца разам з Ім, і гэтак жа Ён запрашае і нас: «Чувайце і маліцеся, каб не паддацца спакусе, бо дух ахвочы, але цела слабое» (Мц 26, 41).

Вялікая пятніца

У гэты дзень, на знак вялікай павагі да ахвяры Езуса Хрыста, якую Ён склаў на крыжы за грахі ўсяго свету, святыя Імшы не адпраўляюцца. Гэта дзень скрухі, засяроджання і посту, у якім асабліва ўшаноўваецца дрэва крыжа. Цэнтрам гэтага дня з’яўляецца літургія Мукі Пана.

Літургія складаецца з трох частак: літургіі Слова, адарацыі Крыжа і абраду Камуніі. Першае чытанне ў літургіі Слова – гэта тэкст з Кнігі прарока Ісаі, дзе прарок кажа пра тое, што Месія будзе цярпець за людскія грахі. Аўтар Ліста да Габрэяў прыгадвае, што Хрысту вядомы чалавечы лёс, бо Ён сам быў жорстка выпрабаваны. Праз Яго паслухмянасць адбылося збаўленне свету. Збаўчую падзею згадвае Евангелле. На заканчэнне літургіі слова адбываецца выключна ўрачыстая паўсюдная малітва. У 10 зваротах просім Бога, каб Ён меў у апецы ўвесь свет.

Адарацыя Крыжа з’яўляецца ўрачыстым адкрыццём крыжа, закрытага ад V Нядзелі Вялікага посту. Асабістае пакланенне Крыжу (кленчанне і цалаванне) – самы сур’ёзны элемент гэтага абраду. Божую любоў, аб’яўленую нам ва Укрыжаваным, дазваляе лепей зразумець спеў “О мой народзе…”, які будзем выконваць. Гэта своеасаблівы дыялог паміж Богам і Яго народам: “Паглядзі, што Я зрабіў для цябе; і глядзі, што ты зрабіў са мною – са сваім Богам”.

Ахвяраванні, сабраныя ў касцёлах падчас адарацыі Крыжа ў Вялікую пятніцу, прызначаюцца на патрэбы святыні Гробу Пана ў Ерузалеме.

Пасля адарацыі Крыжа супольнай малітвай “Ойча наш” распачынаецца абрад Камуніі, які пазбаўлены перадачы знака супакою. Камунія раздаецца з кансэкраванага ў Вялікі чацвер Найсвяцейшага Сакраманту. Накрываецца абрусам алтар, а таксама ставяцца свечкі і Імшал. Найсвяцейшы Сакрамант пераносіцца да Панскага Гроба, падрыхтаванага пры бакавым алтары.

Пасля літургіі Мукі Пана адбываецца адарацыя Найсвяцейшага Сакраманту. У нашай святыні яна будзе працягвацца да 22-ой гадзіны.

У Вялікую пятніцу распачынаецца Навэнна да Божай Міласэрнасці, якая трывае 9 дзён.

Вялікая субота

У Вялікую суботу Касцёл прабывае каля гробу Пана, разважаючы пра Ягоную муку і смерць, а таксама пра Яго сыходжанне ў адхлань і ў малітве і посце чакаючы Яго ўваскрасення.

Пасхальная Вігілія

У ноч з суботы на нядзелю паводле найстаражытнейшай традыцыі адбываецца чуванне (лац. вігілія) на ўшанаванне Пана. Вігілія гэтай ночы, якая з’яўляецца найважнейшай і найбольш значнай з усіх урачыстасцяў, уключае шмат прыгожых старадаўніх абрадаў. Пачынаецца яна з Літургіі святла, падчас якой адбываецца благаслаўленне агню і пасхала — вялікай свечкі, што з’яўляецца сімвалам Хрыста і важным элементам літургіі. Затым спяваецца старадаўні грыгарыянскі спеў Exsultet, у якім абвяшчаецца радасная вестка пра ўваскрасенне Пана, пасля чаго ў Літургіі Слова, значна больш працяглай, чым звычайна, Касцёл разважае пра цуды, ад стварэння свету ўчыненыя Богам дзеля збаўлення чалавецтва. Трэцяя частка Вігіліі — гэта Літургія Хросту, падчас якой асвячаецца вада і адбываецца хрост тых, хто рыхтаваўся прыняць гэты сакрамэнт, а ўсе астатнія вернікі аднаўляюць свае хросныя абяцанні. Нарэшце, адбываецца Эўхарыстычная Літургія, у якой адбываецца ўспамін смерці і ўваскрасення Пана праз складанне ў постацях хлеба і віна ахвяры Яго Цела і Крыві. Пасля святой Імшы на досвітку адбываецца рэзурэкцыйная працэсія.

Паводле каталіцкіх сайтаў аve-maria.by, catholic.by.

Ксёндз Алег Зямчонак, відэа (апрацоўка група моладзі)